«Գենդեր» եզրույթն առաջին անգամ ակտիվորեն գործածել են ամերիկացի ֆեմինիստները, որոնք ցանկանում էին մատնանշել կին և տղամարդ սուբյեկտիվ ինքնություններին տրված և մշտապես վերակերտվող դերերի բացառապես հասարակական բնույթը: Այս նոր հղացքը կոչված էր ժխտելու «սեռ» կամ «սեռական տարբերություն» եզրերին բնորոշ կենսաբանական դետերմինիզմը՝ միաժամանակ ի ցույց դնելով կանացիության և առնականության նորմատիվային սահմանումները: Գենդերի՝ իբրև եզրույթ կիրառումը բացառում է […]
Ազգն այն հասկացությունն է, որ կարող ենք լսել տարբեր իրավիճակներում, տարբեր խոսակցությունների ընթացքում: Առաջին հայացքից կարծես թե պարզ է, թե ինչի մասին ենք խոսում: Բայց երբ փորձում ես սահմանել, թե ինչ նկատի ունի որևէ մեկը` բառը կիրառելով, առաջ են գալիս դժվարություններ: Դժվարությունն առաջ է գալիս ոչ միայն կամայական մեկի, այլև այս հասկացության ուսումնասիրությամբ զբաղվող գիտնականների […]
Ներկայացում (ռեպրեզենտացում) (representation) Փոխնիփոխ կօգտագործեմ ռեպրեզենտացում, ներկայացում, պատկերում բառերը՝ ավելի շատ ընդգծելու համար այս պահին հարմար տերմին չունենալու փաստը։ «Ներկայացում» բառը, մի կողմից, չի ապահովում presentation/representation տարբերակումը (թերևս ինչ-որ ձևով արտացոլելով ռուսերենում առկա նման դժվարությունը), իսկ մյուս կողմից էլ՝ թույլ չի տալիս այլ բառով հեշտությամբ փոխարինում, քանի որ ստորև քննարկվող «ռեպրեզենտացում» իմաստով հաստատված է բազմաթիվ […]
POLITICS, POLICY, POLITY հասկացություններն արտացոլում են քաղաքականի երեք տարբեր, բայց փոխկապակցված չափումները: Դրանք առաջադրվել են անգլոամերիկյան քաղաքագիտական ավանդույթում եւ ինչպես մյուս եվրոպական լեզուներում (իհարկե, բացառությամբ անգլերենի), հայերենում նույնպես չկան մեկ բառով արտահայտվելիք դրանցից երկուսի համարժեքները: POLITICS, POLICY, POLITY հասկացությունները ձեւավորվել են քաղաքագիտության մեջ ազդեցիկ ռացիոնալ ընտրության կամ ավելի լայն խաղերի տեսության, ինստիտուցիոնալիզմի եւ բիհեւիորիզմի շրջանակում: […]
Ես կխոսեմ երեք փոխկապակցված թեմաների կամ մի թեմայի երեք կողմերի մասին։ Առաջին՝ Օրիենտալիզմ՝ այն բազմիմաստությամբ, որ այս բառն ունի 1980-ականներից ի վեր, ապա՝ ռուսական օրիենտալիզմ եւ վերջապես՝ խորհրդային օրիենտալիզմ։ Առաջին թեմային նվիրված է լայնածավալ գրականություն, երկրորդը անհամեմատ ավելի քիչ է ուսումնասիրված, թեեւ վերջին շրջանում նկատվում է ուշադրության աճ նրա նկատմամբ (վերջին տարիներին հրատարակվել են մի […]
Մշակութային կապիտալ հասկացությունն առաջարկվել է և կիրառության մեջ է մտցվել ֆրանսիացի սոցիոլոգ Պիեր Բուրդյոյի կողմից դեռևս 1960-ական թվականներին: Առաջին աշխատությունները,որոնցում կիրառել է այս հասկացությունը` առավելապես փոխաբերական իմաստով, քան որպես մեթոդաբանական կոնստրուկտ, նվիրված էին կրթական համակարգի վերլուծությանը և կրթական համակարգում երեխաների ունեցած ձեռքբերումների տարբերությունների բացատրությանը: Խոսքը «Մշակութային և սոցիալական վերարտադրություն» աշխատության մասին է, որը Բուրդյոն գրել […]
Ժամանակակից հասարակությունները բնորոշող մի խումբ արտահայտություններ. sպառողական հասարակություն, սպառողական մշակույթ, սպառողական վարք, սպառում, սպառողականություն եւ այլն, շարունակում են մնալ լայնորեն քննարկվող թերմաներ ինչպես շուկայական, այնպես էլ ակադեմիական հետազոտություններում։ Սպառողական հասարակության տնտեսական եւ սոցիալական արմատները տարբեր հետազոտողներ գտնում են տարբեր դարաշրջաններում (ոմանք՝ հասնելով միչեւ տասնվեցերորդ դար). զանգվածային արտադրություն, գիտատեխնիկական առաջընթաց, ուրբանացումը, մեծաքանակ եւ բազմազան ապրանքների առկայություն, […]
Զանգվածային մշակույթ Վիդեոբառարանի համար ընտրել ենք մի քանի փոխկապակցված թեմաներ․ զանգվածային մշակույթ, սպառողական հասարակություն, ենթամշակույթներ, կենսաոճեր եւ այլն։ Առաջին թեման զանգվածային մշակույթն (ԶՄ) է, նույն ինքը՝ ցածր մշակույթը։ Անգլերենում օգտագործվում են երկու տերմիններ․ mass culture եւ popular culture, երբեմն որպես հոմանիշներ, երբեմն, հատկապես ՄՈՒ-ի տիրույթում, երկրորդը՝ որպես առաջինի այլընտրանքը։ Popular-ի թարգմանությունը հարուցում է որոշ դժվարություններ։ […]
Հաբիտուս հասկացության մասին խոսելիս նախ պետք է հասկանալ, թե որտեղից է գալիս այս բառը և ինչ է նշանակում, որովհետև այն ունի տարբեր նշանակություններ՝ կիրառվելով թե՛ հասարակագիտությունում, թե՛ այլ գիտությունների կողմից: Ընդ որում, այլ գիտությունների կողմից հաբիտուս եզրույթն օգտագործվում է շատ ավելի վաղ շրջանից։ Համարվում է, որ հաբիտուսի մասին առաջինը խոսել է Արիստոտելը՝ այն կոչելով հունարեն […]